Lazarus, de dood en het leven

De opwekking van Lazarus (naar Rembrandt) – Van Gogh

Een van de meest ontroerende geschiedenissen in de bijbel vind ik het verslag in het evangelie van Johannes (hfst.11) over de dood van Lazarus. Stel je voor, je bent goed bevriend met Jezus. Hij reist rond door je omgeving en je hoort het ene verhaal na het andere over genezingen. Blinde en dove mensen zien en horen weer; kreupelen en verlamden lopen; zelfs een jonge knul die hij terugroept uit de dood als enige zoon overgebleven voor zijn moeder. Niets lijkt onmogelijk voor Hem. Hij vergeeft ook steeds zonden, maar die genezingen zijn boeiender….

Dan wordt Lazarus ziek. De zussen weten zich geen raad. Waren ze afhankelijk van hem? Als enige man in huis? Hoe dan ook, er is een sterke band van liefde tussen hen. Ze willen niet dat hij sterft en ze sturen een dringende boodschap naar hun goede vriend Jezus van Nazareth: Kom, je vriend is ernstig ziek! In een WhatsApp-loos tijdperk zal het even geduurd hebben voor hij de boodschap kreeg, maar zelfs dan heeft Hij geen haast. Hij lijkt met opzet tijd te rekken. Als Hij aankomt is Lazarus allang dood. Hij is begraven en er zijn al vier dagen voorbij gegaan. Logisch is de reactie van de zussen: Waar was je nu?! Is dat nou vriendschap, op je dooie gemak Lazarus dood laten gaan en dan doodleuk langskomen?

Als Jezus Martha, een van de zussen, vraagt of ze gelooft in de opstanding van de doden wimpelt ze de vraag af als een troost op een verkeerd moment: ja, natuurlijk, maar daar heb ik nu toch niets aan? Dat is later, bij de Opstanding, maar nu is onze broer gewoon dood! Als jij je nu maar je wat gehaast had dan was dat niet gebeurd! Martha gaat er blijkbaar vanuit dat Jezus zeker zijn vriend genezen zou hebben, hoewel hij niet altijd iedereen overal genas. Er was vaak een bijzondere reden om iets duidelijk te maken aan de omstanders. En dat is blijkbaar nu ook het plan.

Jezus gaat naar het graf. Niet als een tovenaar of als een magiër, met een serene Boeddha-glimlach (niets kan ons deren), maar als mens. Helemaal, door en door mens. Want Hij is ‘hevig bewogen’. Hij huilt. Hij is woedend. Hij kan het niet uitstaan! De dood die al dit vreselijke verdriet brengt voor geliefden, de stank van de ontbinding, de schijnbare overwinning van de dood op het leven. Alles bij elkaar brengt hevige emotie bij Hem teweeg. De dood is de vijand. Hoort niet bij het leven ondanks wat velen willen beweren om het acceptabel te maken. De Kringloop van het leven. Opgaan, blinken en verzinken. Niet dus.

Jezus huilt. En Hij laat zien wat de uiteindelijk bedoeling is van Zijn komst: de dood wordt verslagen. De dood zal er niet meer zijn. De steen moet worden weg gerold en Hij zegt, nu helemaal God: Lazarus kom uit je graf! Lazarus komt eruit gewankeld, omwikkeld met doeken, als een pasgeborene. Het nieuwe leven straalt (?)hem tegemoet. Maar eerst moet iemand wel die vieze doeken van hem afhalen.

Ik zie al die mensen staan, volkomen verbijsterd, met hun handen voor hun neus en mond. Ooit bedorven vlees geroken? Die lucht moet er gehangen hebben. Maar Lazarus is compleet en gezond. Zal hij Jezus in de armen zijn gevallen? Ook gezegd hebben: waar was je nou, man? Ik dacht dat je nooit zou komen! Je moet een dode gezien hebben om te beseffen hoe onmogelijk het lijkt, dat dit gebeurde.

Dit was een ‘happy ending’ voor Lazarus en de zussen. Maar er kwam natuurlijk weer een moment dat zij alle drie, in doeken gewikkeld, in een graf gelegd zijn en hun lichamen wel tot ontbinding zijn overgegaan. Ook alle mensen die Jezus had genezen zijn uiteindelijk gestorven. Dus wat was de bedoeling? Wat was het ‘nut’?  Onze predikant verwoordde het mooi vanmiddag: Bij elk wonder tilt Jezus een tipje van de sluier op. Zó groot is God’s macht en zo gaat het worden straks, als Jezus terugkomt. Als het Koninkrijk uit de hemel op aarde komt. Ziekte, pijn en dood zullen verdwenen zijn. En de bron, de oorzaak, zal afwezig zijn: onze vervreemding van God. We zullen Hem dan kennen zoals Hij ons nu kent. En kennen is meer dan weten…Het is liefhebben.

Deze geschiedenis geeft me altijd veel hoop. Het wijst op Gods grote macht en wat Hij wil bereiken. Waarom de dood en het lijden zolang voortduren, dat blijft een moeilijk punt. Net als het voor Maria en Martha was…Blijkbaar mag je dat dus ook vragen, net als in de Psalmen die vraag steeds weer klinkt: Waar blijft u nu, God?

De sleutel zit’m in vertrouwen. Ik snap het niet en het vliegt me af en toe aan. Maar…ik vertrouw erop dat de Vader redenen heeft die ik niet kan peilen. In Jezus heeft Hij laten zien waar het Hem om gaat: de wereld en zijn bewoners redden door geloof in Jezus Die zelf door dood en lijden is gegaan en aan de kant van het leven weer is uitgekomen.

(Lees Johannes 11)

 Ter Sake

Die eerste (ná ontswagteling)
wat Lasarus nodig het

om die wonderkuur te keur
is ’n nuwe alfabet

Half-thuis nog in die grotland
waaruit ek tastend keer

moet ek van jou ’n huistaal
vir hierdie lewe leer

Jy sal die dinge opnoem
die pasmuntname sê

en wat op die punt van jou tong is
my op die lippe lê

 

Elisabeth Eybers (toelichting op haar gedichten)